درباره حكيم ابوالقاسم فردوسي
آرامگاه فردوسي داخل باغي شش هكتاري واقع در مقابل يكي از دروازههاي شهر طابران طوس به نام دروازۀ رزان است. به نوشتۀ نظامي عروضي چون جسد شاعر را از دروازۀ رزان بيرون بردند تا در گورستان عمومي شهر دفن كنند يكي از روحانيون سنّتگراي متعصّب طوس به بهانۀ اين كه وي رافضي (شيعه) بوده از دفن جسدش در گورستان عمومي ممانعت به عمل آورد، در نتيجه جنازه را به داخل شهر بازگرداندند و داخل باغچهاي كه به خود فردوسي تعلق داشت دفن كردند. نظامي كه حدود صد و چند سال پس از درگذشت شاعر اين خبر را داده خود گور وي را در مقابل دروازۀ رزان زيارت كرده است. پس از آن هم كسان ديگري گور شاعر را در همان محل ديده يا زيارت كرده و از آن خبر دادهاند.
شهري كه باغ آرامگاه فردوسي ميان ويرانههاي آن ساخته شده يكي از شهرهاي ولايت شانزده هزار كيلومتري طوس بوده است. طوس چهار شهر مهم به نامهاي: نوقان (مشهد كنوني)، تروغبَذ (طرقبه)، رادكان (بين چناران و قوچان) و طابران (فردوسي كنوني)داشته است. شهر طابران تقريباً از زمان فردوسي (قرن چهارم) مركز ولايت شده و آرام آرام به « شهر طوس» شهرت يافته است، اكنون هم اهالي مشهد به آن فردوسي ميگويند.
اين شهر چند بار ساخته و باز ويران شده است. آخرين بار توسط پسر تيمور (ميرانشاه) در اواخر قرن هشتم تخريب شده و ديگر بازسازي نشده است. اين شهر ويرانه حدود ۳۵۰ هكتار وسعت و بارويي به طول تقريباً ۷ كيلومتر دارد. شهر چند دروازه و يك ارگ داشته كه اكنون ويرانههاي ارگ و چند تا از دروازههاي آن باقي مانده است. فاصلۀ اين شهر از مشهد حدود ۴ فرسخ (۲۴ كيلومتر) است.
مسافراني كه قصد سفر به آرامگاه فردوسي را دارند از شهر مشهد به سوي قوچان و تهران حدود سه فرسخ در جادۀ آسيايي پيش ميروند و بعد در محل سه راهي فردوسي به راست ميپيچند و يك فرسخ بعد به كنار بستر كشفرود و دروازۀ رودبار شهر طابران ميرسند. در دو سوي دروازه بارۀ نيمه ويران شهر ديده ميشود، در سمت چپ بولواري هم كه منتهي به باغ ميشود بنايي تاريخي به نام هارونيه قرار دارد كه خانقاهي مربوط به قرن هشتم هجري است، در كنار هارونيه هم بقاياي مدرسه و مسجد اصلي شهر از زير خاك درآمده است كه روي آن را پوشيدهاند. در انتهاي بولوار، باغ آرامگاه فردوسي واقع است و درون باغ استخر بزرگي ساخته شده و در سمت راست آن مجسمۀ فردوسي را قرار دادهاند. در انتهاي باغ، آرامگاه ۹۰۰ متري شاعر ساخته شده، پشت بناي آرامگاه هم دروازۀ رزان شهر طابران ديده ميشود.
ساختار آرامگاه
مقبره و ايوان آرامگاه از سيمان و آهن و..ساخته و با سنگ مرمري بنام (سنگ خلج ) تزيين شد .معمار اين بنا استاد حسين لرزاده بود ومجري طرح دروديان با مسئوليت مستقيم كيخسرو شاهرخ .
انتخاب سنگها توسط استاد حسين حجار باشي زنجاني انجام شد كه استاد كمال دقت و توجه را در انتخاب بهترين و سالمترين سنگها رابه خرج داد
اين بنا از كف ۱۸ متر ارتفاع دارد كه مقبره در وسط اين بنا قرار داشت كه سنگ مرمر نفيسي بر روي آن قرار دارد و يك متر از كف بالا تر قرار دارد، يك ايوان ۴۰ متري بنا را احاطه مي كند ، سقف آرامگاه با كاشيهاي معّرق و مقرنس تزيين شده بود .بناي ياد شده به دلايل مختلف از همان ابتدا شروع به نشست و خرابي نمود و باوجود تعميرات مكرر مشكل آن حل نشد تا اينكه در سال ۱۳۴۳ شمسي تصميم گرفته شد بطور كلي بنا خراب شده و بناي جديد با پايه هاي محكمتر ، مواد و مصالح بهترساخته شود
عمليات اجرايي بناي جديد آرامگاه
عمليات اجرايي بناي جديد در سال ۱۳۴۳ شمسي شروع شد ولي اين بار پس از بررسي جنس خاك و ساير عناصر و عوامل دخيل در كار شروع به ساخت بناي جديد با حفظ شكل ظاهري و طرح كلي آن نمودند، جهت اين كار از قسمتهاي مختلف بنا عكس گرفته شد و سنگهاي نما و ساير سنگها شماره گذاريشدند
پس از خاكبرداري به عمق ۵ متر در ابعاد ۳۰×۳۰ پي بنا با بتن ساخته شد و ساير قسمتهاي بنا با مصالح مقاوم و مرغوب مانند سيمان ،آهن و سنگ ساخته شد. تعداد ستونهايي كه بنا را بر آن استوار كردند ۲۴ ستون در زيرزمين (همان طبقه اول) و ۸ ستون در طبقه دوم بود ستونها به قطر ۷۰ سانتيمتر و به شكل بيست گوشه منظم ساخته شده اند فضاي كوچك داخلي آرامگاه وسيع تر شد (۹۰۰ متر مربع ) بخش فوقاني بنا كه دربناي اوليه تو پر بود توخالي و مجّوف شد .كاشيكاري و تزيين زير زمين با كاشيهاي معّرق و الهام گرفته از عناصر تزئيني دوران هخامنشي و قرن چهارم هجري (دوره حيات فردوسي )انجام شد تا نشاني باشد از عظمت و اصالت كسي كه در آنجا آرميده است. تزيين نما با همان سنگهاي بناي قبلي كه شماره گذاري شده بود انجام گرفت و ديوارهاي داخلي بنا در قسمت زيرزمين با سنگهاي مرمر به ابعاد ۲۰×۵۰ سانتيمتر و كف تالار با همان سنگهاو به ابعاد ۹۰×۹۰ و۴۰ ×۹۰ تزيين شد و سنگ نوشته ها و نقش برجسته ها در مورد فردوسي و .. اين بنا بيش از پيش زيبا تر و جذاب تر نمود.
كار ساخت بناي جديد توسط مهندس هوشنگ سيحون طراحي و اجرا شد پس از چهار سال در سال ۱۳۴۷ بناي جديد آرامگاه رسما افتتاح شد
برچسب: ، 4مركز خريد مشهور در مشهد، آشنايي با آرامگاه حكيم ابوالقاسم فردوسي، جاذبه هاي تاريخي مشهد، رزرو برترين هتل هاي مشهد، رواق زير زميني دارالاجابه،